‘Men look at women. Women watch themselves being looked at.’
Volgens John Berger, schrijver van bovenstaande tekst, staat niets op zichzelf en wordt ons kijken beïnvloed door alles wat we weten en geloven. Met kijken denken we dingen waar te nemen die we zelf belangrijk vinden, maar volgens Berger is dat de cultuur die ons heeft aangepraat dat ze belangrijk zijn. Schoonheid, waarheid, genialiteit, beschaving, vorm, status, smaak; al onze opvattingen en waarderingen over beeldcultuur worden gestuurd door (verborgen) ideologieën.
In zijn boek ‘Ways of Seeing’ (Anders zien) –en de daaruit voortkomende tv serie uit de jaren 70– werkte hij deze gedachten uit. In vier tekstanalyses en drie beeldessays gaat Berger tegen de onschuld van onze beeldcultuur in, waarbij hij ook specifiek de representatie van vrouwen onder de loep neemt. Of het nu hoge of lage beeldcultuur, kunst of reclame is, in zijn visie dient beeldcultuur altijd de belangen van een bepaalde (heersende) klasse. Ondanks dat het boek een bepaalde gedateerdheid heeft, ga je na het lezen anders naar beelden kijken en lijkt niets meer vanzelfsprekend.
John Berger was een Engelse schilder, modernistisch schrijver, dichter, criticus, essayist en ‘denker’ en overleed deze week op 90 jarige leeftijd.
De foto’s zijn van Raffael Dickreuter, Black Mirror